Frans Riet:
De data 4 en 5 mei zijn voor mij data die onlosmakelijk verbonden zijn aan de Tweede Wereldoorlog. Alhoewel ik zelf een kind van “na de oorlog” ben, zo heette dat jarenlang, ben ik wel groot gebracht in een tijd waarin de herinneringen aan die verschrikkelijke oorlog steeds weer boven kwamen.
En juist de laatste jaren ben ik gaan beseffen hoe mensen beschadigd zijn in vertrouwen, in geloof en in een hoop. Juist bij mensen van een jaar of 80 zie je in gesprekken reacties die je niet makkelijk kunt verklaren. Maar als je doorpraat met de mensen dan komen ze steeds weer terug op die afgrijselijke oorlog.
Een paar jaar geleden liep ik met mijn vader langs de rivier, bij de aanlegsteiger van de vroegere Papendrechtse pont. In de oorlogsjaren had hij daar vaak gestaan om afscheid te nemen van mijn moeder, zijn toenmalige verloofde. Zij woonde namelijk in Papendrecht en hij in Dordrecht.
Ik vraag aan mijn vader: “Je hebt zeker aardig wat herinneringen aan deze plek?”
“Ja, nou en of. Dààr lagen de Duitsers en dààr lagen de Engelsen.”
“Nee pa, ik bedoel herinneringen met ma” was mijn reactie.
“Ja, die heb ik ook, maar de Duitsers wisten niets van eb en vloed. Want Wantij betekent eigenlijk slecht tij en daar wisten die Duitsers geen raad mee. Ja, er is hier hevig gevochten.”
Nu wist ik dat mijn vader in het verzet had gezeten. Ik heb als kind gelogeerd in hun huis aan de Viottakade waar de kogelgaten in het zolderdag zaten. Ik heb zijn pyama gezien die te drogen hing aan de waslijn, maar doorboord was met kogels.
Maar juist de laatste jaren merk je dat die verschrikkelijke ervaringen uit de oorlog steeds weer boven komen. Alsof de film opnieuw wordt afgedraaid. Om ons te leren dat we nooit mogen vergeten. Misschien was het daarom wel dat ik afgelopen 4 mei de plechtigheid op het Sumatraplein bezocht.
De herdenking begon met een door het Reformatie Instituut Dordrecht georganiseerde interkerkelijke bijeenkomst in de Singelkerk, waar verschillende sprekers kort stilstonden bij de Tweede Wereldoorlog. Centraal stond het thema “Van het donker naar het licht”. De muziek werd verzorgd door het ensemble “Scherzando” o.l.v. Benno van Luttikhuizen. Zij zorgden voor een goede en passende omlijsting met o.a. een mooie variatie op het Wilhelmus.
Na iets meer dan een half uur vertrokken we naar het Sumatraplein. Een stille tocht vertrok vanaf het Oranjepark, met o.a. de burgemeester en heel veel gemeenteraadsleden. Door Elly van Wenum en Wim van der Kruijff werden namens het CDA bloemen neergelegd.
Burgemeester Brok had het bestaande protocol gewijzigd en had aansluiting gezocht bij de opzet in Amsterdam. Op zich mooi, al vond ik de afloop wat rommelig. Ieder ging zo’n beetje zijns weegs en van een goed georganiseerd defilé was geen sprake, omdat de richtlijnen daarvoor niet duidelijk werden gecommuniceerd. Het zou mooi zijn als een goede regie op dit punt er voor zou zorgen dat meer mensen in stilte langs het monument zouden lopen, waar ze nu wat doelloos uitvlogen. Na afloop was er in de Wilhelminakerk nog een herdenkingsconcert. Wat mij betreft zouden de ontmoeting in de Singelkerk en het herdenkingsconcert samengevoegd kunnen worden tot één herdenkingsmoment.
Maar het thema “van het donker naar het licht” verplicht me om ook vooruit te kijken. Dankzij de velen die hun leven gegeven hebben in de Tweede Wereldoorlog, mogen wij een dag later in vrijheid het feest van de bevrijding vieren. Dankzij hen, mogen we ons geloof belijden op de manier zoals we zelf willen. Als Moslim, als Christen, als Hindoe of hoe dan ook. Dankzij hen mag je blank of zwart zijn. Dank zij hen mag je voor of tegen zijn.
De vijfde mei was een zonnige dag, letterlijk en figuurlijk. Redenen genoeg om te herdenken en te vieren.
